Đồng Văn - Hà Giang

 (Sủng Là - Đồng Văn - Hà Giang 2.2014)
Những người đàn ông H'mong đổ khuôn đúc lưỡi cày chuẩn bị cho vụ mùa mới.

Một ngày mùa hè, khi thực hiện những cảnh quay bộ phim tài liệu về mùa hè ở đô thị, tôi bắt gặp cảnh một người đàn ông trần truồng tắm trong một vụng nước, vốn là phần móng đang xây dở của một tòa nhà cao tầng (trong tương lai) trên đường Xã Đàn. Người đàn ông và vụng nước ngăn cách với dòng người đang lườm lượp chui qua hầm Kim Liên bằng một bức tường quây bằng tôn. Cái vụng nước và cỏ dại um tùm bên trong móng nhà xây dở được người đàn ông đối xử như ao nước và vườn cây nhà mình. 

Hình ảnh đó trở lại trong đầu khi những phút đầu bộ phim Copenhagen Dreams lướt qua, khi lời bình của phim nhắc đến "những chiếc ghế băng sơn màu xanh-Copenhagen". Suốt cả phim chẳng thấy ai ngồi, cũng chẳng thấy một hình ảnh nào của "chiếc ghế băng sơn màu xanh-Copenhagen". Và cho đến tận khi kết thúc bộ phim rồi, khi tất cả những gì độc đáo nhất, sinh động nhất, hồn nhiên nhất, chân thực nhất, ấn tượng nhất của một thành phố đã hiện ra...những chiếc ghế vẫn ẩn nấp kín đáo ở một nơi nào đó mà ta chưa từng biết đến.

ĐÁ, MẶT TRỜI, NƯỚC VÀ NHỮNG BÔNG HOA CÚC DẠI

Ba người đàn ông sống trong một ngôi nhà đá, giữa một thung lũng đá, nơi chỉ có ngô và những bụi cỏ voi mọc quá đầu người. Người cha đã mất vợ, người con trai cả có vợ đi buôn bán xa, nửa tháng mới về, cậu con trai út bị câm và không lấy được vợ.

Một ngày họ không có quá nhiều việc để làm và khi ngồi ăn mèn mén với nhau, họ không có nhiều điều để nói. Một ngày có mặt trời hay sương muối cũng là một sự thay đổi đặc biệt đối với họ.

Ông bố có một chiếc điếu cày với một bếp lửa đỏ suốt ngày trong ngôi nhà tối. Anh con trai cả có một chiếc đài bán dẫn giữa một thung lũng toàn đất đá khô cằn. Anh con trai út có một con chó nhỏ và những bụi cúc dại nở hoa tím.

ĐÁ, MẶT TRỜI, NƯỚC VÀ NHỮNG BÔNG HOA CÚC DẠI.

BK & ĐD: Khoisun
Quay phim: Hà Dũng
Thể loại: Phim tài liệu

Trở lại Sài Gòn

rũ xuống oi nồng.

Viết một chút về Sài Gòn

Chiếc Taxi vinasun quẹo rề rề vào một con hẻm trên đường Nơ Trang Long. Hàng quán cũng bắt đầu chấm dứt từ đầu hẻm, trả lại cái không khí đặc quánh của một đêm Sài Gòn, luồn qua cửa kính taxi đã hạ thấp. Người đàn ông to béo ngồi ghế trước, lướt những ngón tay mũm mĩm trên bàn phím điện thoại, hầu như không nhìn ra ngoài cửa kính xe. Cái thành phố này chả còn gì lạ lẫm với y, không gì, kể cả những con hẻm.

Tôi có cảm giác mình bị ném đột ngột vào thành phố này, con hẻm này, trong chiếc taxi vinasun với những chữ số đỏ tính tiền nhấp nháy. Lách chiếc xe máy qua hai đoạn đường tắc, vượt qua năm chiếc đèn đỏ và may mắn kịp lên máy bay vài phút trước khi cất cánh, tai vẫn còn ù trong chuyến bay đầu tiên trong đời, giờ tôi ngồi đây, im lặng và lọt thỏm trong thành phố này.

Ngay khi ném chiếc balo lên giường trong phòng của một nhà nghỉ nằm khiêm tốn trên đường Lê Quang Định, tôi đã biết mình không thuộc về thành phố này. Chiếc cửa sổ chẳng mở ra đâu khi chỉ cách bức tường của nhà kế bên 20cm. Những bức tường mầu cam vẫn còn lấp lánh những hạt cát, tiếp nhận tối đa ánh sáng từ khung cửa sổ khi đèn trong phòng đã tắt hết. Trần nhà trở thành một miếng bánh khổng lồ với những hạt đường mịn.

( Đang nghĩ tiếp...)

Người ta làm gì trong một căn phòng tối?

Đúng 12h30 thì say. Say khi bắt đầu nghe câu " Em ngắt đi một chùm hoa thạch thảo/ Em biết cho mùa thu đã chết rồi".
Khi những con tôm đỏ nằm vắt vẻo một nửa mình trên thành đĩa, những miếng thịt bò tái dại, nguội ngắt, những sợi bún thôi không trườn trên đũa mà nằm im trong âu nhựa, những vỏ chai trống rỗng, còn ly tách vẫn còn lưng lửng rượu, thì bỗng nhiên tôi lại nghĩ tới những cô gái. Luôn là những cô nàng khi cuộc rượu đã tàn.
Bắt đầu luôn là Xù, ngay cả khi mái tóc của cô nàng đã bị ép thẳng thớn thì cái mùi hương bồ kết quen thuộc của mái tóc xù vẫn luôn váng vất. Cứ thế, đôi khi ta rúc mũi vào mái tóc của một cô gái chỉ để tưởng tượng ra cái mùi hương xưa cũ từng gắn bó với ta. Và khi đó, việc hôm nay nàng gội đầu bằng loại dầu gội gì thành ra chẳng có gì quan trọng, bởi chỉ ùa vào mũi ta một mùi hương xưa cũ.
Xù luôn có linh cảm rằng một ngày nào đó tôi sẽ bỏ rơi mẹ con nàng ( nàng luôn nghĩ rằng đó là một cậu con trai). Rồi hai mẹ con, mặc dù vẫn còn thương nhớ tôi, sẽ bắt một chuyến tầu vào Sài Gòn, tìm gặp anh chàng Dark, người giờ đây vẫn còn mê mệt nàng nhưng không phải là người được nàng chọn. Có thể chỉ là để tìm lại một cảm giác được ai đó mê mệt, khi người mà nàng mê mệt đã bỏ nàng đi, có thể không phải vậy. (Tôi chưa bao giờ thực sự hiểu nàng).
Chưa bao giờ Xù xuất hiện trong một cuốn sách mà tôi đã đọc. Có thể cùng nhau đọc rất nhiều cuốn sách, nhưng chưa bao giờ Xù gợi nhắc đến một cô gái nào trong sách. Cũng có thể là do những cô gái trong sách thường có một số phận kỳ lạ, trong khi Xù lại có một cuộc sống bình thường, ít kịch tính. Có những người phụ nữ sinh ra để làm vợ. Tôi luôn có linh cảm rằng ngoài Xù ra tôi không thể lấy ai khác. Không ai có thể mang đến cho những đứa con của tôi một cảm giác an toàn như Xù.
Những cô gái trong sách thường khiến tôi nghĩ đến D. Người mà duy nhất cho tới giờ tôi nghĩ rằng nếu bất chợt bỏ đi đâu đó thật xa, bất chợt muốn biến mất, thì người cùng biến mất với mình sẽ là D. Có những cô gái luôn gây cho chúng ta cảm giác họ hiện diện đó nhưng tan biến cũng rất nhanh. Và ta không ngừng tưởng tượng về họ, chắp cho họ những hi vọng và mơ mộng của mình. Cho dù có những khi mình chợt nhận ra "đi quá đà" trong sự tưởng tượng về họ, thì ta cũng biết rằng không thể nào khác được.
Gần đây nhất tôi nghĩ tới D. là khi đang đọc Thạch Thôn của Quách Tiểu Lộ. D. có cái nhìn của San Hô, cái nhìn khiến tôi bối rối, ngay cả khi tôi nói ra một lời nói thật, nhưng tôi vẫn bối rối. Và D. luôn biết cách để làm cho những vật xung quanh nàng trở lên sinh động, đặc biệt, kể cả với một con cá Chình (nếu nàng được tặng) nàng cũng sẽ biết cách tạo ra những điều thú vị.
Không hiểu làm thế nào tôi tỉnh dậy trong một căn phòng tối, cửa sổ không có rèm, được bịt gió bởi một tấm chăn mỏng. Tôi nằm đó và nghĩ tới những cô gái và lạ lùng tôi chỉ gọi điện cho họ để nói rằng tôi đang say mà không muốn cô nàng nào tới đây, thấy tôi đang nằm trong một căn phòng tối, đầu óc quay cuồng vì nghĩ về họ, hơn là vì rượu.

Tiếng động trong vườn

Tôi thường xuyên tỉnh giấc giữa đêm khuya, không phải bởi "những tiếng vỗ của một đôi cánh lớn", tiếng động mà anh chàng nhân mã Guedali vẫn thường nghe thấy (Con Nhân mã ở trong vườn - Moacyr Scliar). Có những tiếng động râm ri sau bức tường, trong khu vườn của nhà hàng xóm. Tiếng động có thể phát ra từ gò đất có cái miếu trong khu vườn của nhà hàng xóm, ngay sát buồng tôi nằm, chỉ cách một bức tường. Trong bóng tối, suy nghĩ của con người thường nghiêm trọng hơn, thường có những nỗi sợ hãi mơ hồ. Mơ hồ đến mức tôi cam đoan nỗi sợ hãi này không xuất phát từ cái miếu trong vườn.
Tôi cứ thế mất ngủ từ năm ngoái sang năm nay, bởi có những tiếng động lạ lùng và nỗi sợ hãi mơ hồ cứ bám riết lấy tôi từ năm ngoái sang năm nay. Tệ thật.